Canlı beyin dokusu hücrelerinde demansa çare aranıyor
* Okuyacağınız yazı The Guardian’ın Sağlık Haberlerinden derlenen bir haberdir.
Bilim insanları, tedavi arayışını hızlandıracak bir atılımda, en yaygın demans türü olan Alzheimer hastalığının erken evrelerini taklit etmek için canlı insan beyin dokusu kullandılar.
Dünyada ilk kez denenen bu çalışma bir İngiliz ekibi tarafından gerçekleştirildi. Kanser hastası gönüllülerden alınan sağlıklı beyin dokusunu, Alzheimer ile bağlantılı bir proteinin toksik bir formuna maruz bırakarak – hastalıktan ölen hastalardan alınan – beyin hücreleri arasındaki bağlantıları gerçek zamanlı olarak nasıl bozduğunu gösterdi.
Bu çığır açan hareket, demansın insan beyin hücrelerinde nasıl geliştiğini görmek için nadir ve güçlü bir fırsat sundu. Uzmanlar, hastalığı incelemenin yeni yolunun; yeni ilaçları test etmeyi kolaylaştırabileceğini ve işe yarayanları bulma şansını artırabileceğini söyledi.
2050’DE 153 MİLYON HASTA
Demans, dünya çapında sağlık ve sosyal bakım sistemleri için büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Uzun süreli hasta bakımı gerektiren pek çok nörolojik sorun gibi hem insan kaynağı hem de ihtiyaçlar açısından pek çok ülkeyi zor durumda bırakabilecek bir geleceğe doğru yaklaşırken öngörülen rakamlar bu tezi kanıtlar nitelikte. Demans ve demansa bağlı hastalıklardan etkilenen insan sayısının 2050 yılına kadar bugünkü rakamların üç katına çıkarak yaklaşık 153 milyona ulaşması tahmin edilmektedir. Bu, hastalığı incelemek ve tedavi arayışını hızlandırmak için yeni yollar bulmanın neden bir sağlık önceliği olduğunu vurgulamaktadır.
Çalışmada, Edinburgh’daki bilim insanları ve beyin cerrahları, Alzheimer’a bağlı bir proteinin toksik bir formu olan amiloid beta‘nın beyin hücreleri arasındaki hayati bağlantılara nasıl yapışıp onları yok edebildiğini ilk kez göstermek için bir araya geldi.
HÜCRELER 2 HAFTA CANLI TUTULDU
Edinburgh Kraliyet Hastanesi’nde tümörleri çıkarmak için rutin bir ameliyat geçiren kanser hastalarından sağlıklı beyin dokusunun küçük parçaları toplandı.
Beyin parçacıkları çıkarıldıktan sonra bilim insanları, örnekleri birkaç dakika mesafedeki laboratuvarlarına taşımak için taksilere binmeden önce oksijenli yapay omurilik sıvısıyla dolu cam şişelere koydular.
Edinburgh Üniversitesi’ndeki Discovery Brain Sciences Merkezi’nde Race Against Dementia üyesi ve Birleşik Krallık Dementia Research Institute’un yeni lideri Doktor Claire Durrant, “Laboratuvara hemen koşarak geri döndük,” dedi.
Orada örnekler, milimetrenin üçte birinden daha ince parçalara kesildi ve küçük tabaklara yerleştirildi. Her canlı beyin dokusu parçası, vücut sıcaklığını taklit etmek için 37 santigrat derecelik bir inkübatörün içinde besin açısından zengin bir sıvıda tutuldu. “Ve sonra hemen hemen hemen hemen hemen hemen deneylere başladık,” dedi Durrant. İnsan beyninin parçaları, hastanın izniyle iki hafta tabaklarda canlı tutuldu.
Araştırmacılar, Alzheimer hastalığından ölen insanlardan amiloid beta’nın toksik formunu çıkardılar ve ardından tabaklarındaki sağlıklı canlı beyin dokusuna uyguladılar. Durrant, “Alzheimer hastalığını taklit etmeye çalışıyoruz,” dedi.
BUNAMA TARİHE KARIŞABİLİR
Ekibi, proteinin normal bir formuna maruz kaldığında olduğu gibi beynin amiloid beta’nın toksik formunun neden olduğu hasarı onarmaya çalışmadığını buldu.
Amiloid beta’nın doğal seviyelerinde küçük değişiklikler bile -artış veya azalış- beyin hücrelerini bozmaya yetiyordu. Durrant, bunun beynin düzgün çalışması için proteinin hassas bir şekilde ayarlanmış bir seviyeye ihtiyaç duyduğunu gösterdiğini söyledi:
– Edinburgh Üniversitesi’ndeki nöroşirürji ekibiyle birlikte çalışarak, canlı insan beyin dokularının Alzheimer hastalığıyla ilgili temel soruları araştırmak için kullanılabileceğini gösterdik. Deneylerin, laboratuvardan hastalara bulgular aktarılırken daha hızlı yardımcı olabileceğine ve bizi bunamanın kalp kırıklığından kurtulmuş bir dünyaya bir adım daha yaklaştırabileceğine inanıyoruz.
Bu çığır açan buluş, bilim insanlarının beyin hücreleri arasındaki mesajların akışını sağlayan ve sağlıklı beyin fonksiyonu için hayati önem taşıyan bağlantılar olan sinapsların kaybını önleme şansı en yüksek olan ilaçlara odaklanmasını sağlayacak. Alzheimer sinapslara saldırır ve bunların kaybı, hafıza ve düşünme yeteneğinin azalmasını güçlü bir şekilde öngörür.
Durrant’ın ekibi ayrıca Alzheimer’ın erken dönemlerinde etkilendiği bilinen bir bölge olan temporal lobdan alınan beyin dilimlerinin daha yüksek seviyelerde sinyal ürettiğini buldu.
TAU PROTEİNİ
Bu sonuç beynin bu kısmının erken Alzheimer’da neden özellikle savunmasız olduğunu açıklayabilir, çünkü artan tau proteini salınımı bu proteinin toksik formlarının hücreler arasında daha hızlı yayılmasını sağlayabilir.
1 MİLYON STERLİNLİK BÜTÇE
Araştırma, Sir Jackie Stewart’ın karısının demans teşhisinden sonra kurduğu bir yardım kuruluşu olan Race Against Dementia (Demansa karşı yarış) ve tıbbi araştırma ve mühendislik eğitimini destekleyen bir yardım kuruluşu olan James Dyson Vakfı’ndan 1 milyon sterlinlik bağış ile desteklendi.
ZAMANIMIZIN EN YIKICI SORUNU
Dyson, bu atılımın “zamanımızın en yıkıcı sorunlarından birini çözmeye yönelik” bir ilerlemeyi temsil ettiğini söyledi:
– Beyin cerrahları ve onların gönüllü hastalarıyla birlikte canlı insan beyninden örnekler toplamak ve bunları laboratuvarda canlı tutmak çığır açan bir yöntem. Araştırmacıların fareler gibi hayvan ikamelerine güvenmek yerine Alzheimer hastalığını gerçek insan beyin hücreleri üzerinde daha iyi incelemelerine olanak tanıdı.
İngiltere Demans Araştırma Enstitüsü’nde grup lideri olan Profesör Tara Spires-Jones, önemli gelişmeyi anlattı:
– Araştırma erken Alzheimer’ı gerçek zamanlı olarak görmek, bilim insanlarının hastalığı ve nasıl tedavi edileceğini daha iyi anlamaları için yeni bir araç sağladı. Beyin tümörlerini çıkarmak için ameliyat geçiren kişiler tarafından cömertçe bağışlanan canlı insan doku örneklerinin kullanımı, bilim insanlarının canlı insan beyninin Alzheimer’da üretilen toksik proteinlere nasıl tepki verdiğini araştırmasına olanak tanıyor ve gelecekte de yeni tedavilerin insan beyninde etkili olup olmadığının test edilmesine olanak tanıyacak.
*** The Guardian
*** Sağlık Editörü – Andrew Gregory
Bu habere emoji ile tepki ver
Haber Kaynak : SOZCU.COM.TR
“Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır.”
